فرمت فایل: پاورپوینت - ppt  

کتاب سبز - قابل ویرایش ) 

تعداد اسلاید : 28
مبحث دوازدهم برنامه‌ريزي براي رشد و توسعه شهرها چگونگي توسعه شهرها در ايران بررسي نحوه توسعه و گسترش اغلب شهرها از نوعي توسعه فارغ از طرح‌ها و برنامه‌هاي توسعه شهر حكايت مي‌كند. براي مثال در اردبيل 9/7 درصد سطح شهر است ساخته نشده باقي مانده است، در خارج محدوده 91/665 هكتار- معادل 7/11 درصد سطح، ساخت و ساز شده و در شهر ميانه (7/6 درصد) از اراضي داخل محدوده ساخته نشده باقي مانده در خارج محدوده (5/10 درصد) ساخت و ساز شكل گرفته است. "طرح تحقيقاتي ارزيابي طرح‌هاي شهري در سال گذشته[1]" نشان مي‌دهد كه حدوث اين امر، در تمامي شهرها عموميت دارد. 2 - اين طرح براي سازمان برنامه و بودجه انجام گرديده است. نقشه شماره 1-12: نقشه تطبيقي طرح پيشنهادي با حد ساخت و ساز پايان دوره طرح شهر رشت بررسي‌هاي طرح مزبور نشان مي‌دهد كه اين مغايرت‌ها عملاً در هيچ يك از شهرها به علت اشتباه مطالعات و برنامه‌ها در انتخاب جهات توسعه و تعيين محدوده شهري نبوده و در اغلب طرح‌ها انتخاب جهات رشد شهر، به شكل اصولي صورت گرفته است. بايد، به ريشه‌يابي و بررسي علل اقتصادي، اجتماعي و كالبدي رشد خارج از برنامه شهرها پرداخت، كه موجب پراكندگي توسعه مي‌شوند. نتايج مطالعات طرح فوق و تعدادي ديگر از مطالعات نشانگر آن است كه: علت اصلي اين مغايرت‌ها ناشي از تنش‌هايي است كه از تعيين محدوده شهري به شكل موجود، نشأت گرفته است، كه دلايل آن با استفاده از چند طرح تحقيقاتي تشريح مي‌شود. خلاصه‌اي از يك طرح تحقيقي در مورد علل رشد و توسعه ناپيوسته و بي‌برنامه شهرها "مارسلو بالبو" (Marcello-Balbo) در گزارشي[1] تحت عنوان "برنامه‌ريزي شهري و شهر قطعه‌قطعه در كشورهاي در حال توسعه” مي‌گويد: يك ويژگي متمايزكننده غالب شهرهاي جهان سوم، گسيختگي سازمان فضايي آنهاست. نواحي طراحي شده، ساخت و سازهاي غير قانوني و وجود محلات فقيرنشين و كثيف در اين شهرها، با يكديگر همواره بافتي ناپيوسته مي‌سازند كه اداره آن با ابزارهاي نظري و عملي برنامه‌ريزي سنتي شهري ناممكن است. 1- اين تحقيق در دپارتمان "بررسي‌هاي اقتصادي و اجتماعي منطقه‌اي انستيتو جهاني معماري" انجام و با انتخاب،‌ هدايت و ويرايش آقاي كمال اطهاري ترجمه شده است. ويژگي‌هاي شهر غربي شهر غربي از قسمت‌هاي مختلفي كه هر يك در ايجاد كليت واحد شهر دخيل هستند، ساخته شده است. فضاي شهري (در شهر غربي) تفاوت‌هاي زياد و گاه شديدي را نشان مي‌دهد، معهذا اجزاء شكل‌دهنده و سازنده ساختار فضايي اساساً هماهنگ شده مي‌باشد. به همين منوال تأسيسات زيربنايي اصلي، در نواحي مختلف شهر وجود داشته و به همه آنها تحت شرايط اساساً يكسان خدمات مي‌دهند. مدارس، كلينيك‌ها و پارك‌ها در بخش‌هاي مرفه‌تر بيشتر است، اما بخش‌هاي فقيرتر شهر نيز يكسره از تأسيسات مذكور خالي نيستند. شهر صنعتي شهري منظم، و منطبق بر ايده فضاي شهري است و پاريس، ميلان، مونترال و هم‌اكنون توكيو نيز عمدتاً چنين شهري محسوب مي‌شوند. لذا شهر صنعتي حداقل از بابت نوع نظم مخصوص فرهنگ‌هاي اروپايي- آمريكايي به راحتي قابل تشخيص و پيش‌بيني است. ويژگي‌هاي شهر جهان سوم شهر جهان سوم، شهر گسيختگي‌ها و جايي است كه در آن شهرنشيني به صورت جهشي و پراكنده روي داده و همواره، الگوي ناپيوسته را ايجاد مي‌كند. در شهر گسيخته جهان سوم محيط فيزيكي، خدمات، درآمد، ارزش‌هاي فرهنگي نظامات نهادي از محله‌اي تا محله ديگر، گاه از خياباني تا خيابان ديگر، به طور فاحشي تفاوت مي‌كند، بعضي اوقات يك پاره شهر مي‌تواند به نحو صحيح و در حد يك شهر رشد كند و به خويشاوند فقيري براي شهر اصلي كه موجوديت آن را به رسميت نشناخته و فاصله خود را با آن تا حد امكان حفظ مي‌كند، مبدل شود. نمونه اين موارد "ويلا ال‌سالوادور" و "باريادا" در ليما است. نقطه اخير داراي 300 هزار نفر جمعيت بوده است تعريف گسيختگي يك- هر يك از اين قطعه‌ها سيما و كيفيت خاص خود را داشته و تفاوت‌هاي بين آنها نمايان است. دو- دومين نشانه گسيخته بودن شهر در تفاوت‌هاي موجود در سطح خدمات و تأسيسات زيربنايي و ميزان دسترسي سكنه هر قطعه به آنها، نهفته است. سه- سومين راه اساسي پرداختن به مقوله تفرق كالبدي و عملكردي شهر، رسيدگي به طيف گسترده نحوه تصرف زمين است. ساختار فضايي شهرهاي جهان سوم بيش از هر عامل ديگر بوسيله نظام‌هاي تصرف زمين به ويژه از لحاظ ميزان تضمين‌كنندگي نظام تصرف، تعيين مي‌شود. سه- علل گسيختگي شهر الف- رشد فوق‌العاده شتابان جمعيت شهري ب- كاركرد اقتصاد شهري پ- بي‌توجهي برنامه‌ريزان به خط فقر سكونت شهري ت- عدم انجام طرح آمايشي صحيح در كشورها گسيختگي شهر موهبت يا مصيبت چند سال پيش روزنامه‌اي هندي در دهلي‌نو مقاله‌اي با اين تيتر "ما به محلات فقيرنشين احتياج داريم" منتشر كرد و طي آن تأكيد كرد كه چگونه "پاره‌شهر غيرقانوني" به روستاييان فقير امكان مي‌دهد كيفيت زندگي خود را به ميزان قابل توجهي بهبود بخشد. اگر گسيختگي فضايي شهر، راهي براي وصول به برابري بيشتر است، بدان نياز داريم كه در اتخاذ راه‌حل‌هاي معطوف به ايجاد شهري بهم پيوسته‌تر، همگن‌تر و قانوني‌تر محتاط باشيم تا اهدافي اين چنين با شرايط شهر صنعتي يا شهر پساصنعتي هماهنگ باشد، ولي با شيوه‌‌هاي عملكردي شهر در كشورهاي توسعه‌يابنده سازگار نگردد كه علير‌غم رويارويي با مشكلات مختلف با انعطاف‌پذيري مافوق انتظار، قادر شده‌اند چنين ارقام بزرگ و حيرت‌انگيزي از جمعيت را خوب يا بد، اسكان دهند. نتايج طرح تحقيقاتي ارزيابي طرح‌هاي جامع شهري[1] طرح ديگري كه به بررسي توسعه ناپيوسته شهري پرداخته، طرح تحقيقاتي ارزيابي طرح‌هاي شهري به وسيله سازمان برنامه است. طرح مزبور اعتقاد دارد كه ريشۀ رشدِ خلاف برنامه و ناپيوسته شهري در مسائل اقتصادي است. تعيين محدوده، تمامي اراضي كه داخل اين حد مي‌شوند از اضافه ارزش برخوردار مي‌گردند، گروهي از شهروندان (و مهاجران به شهر) توان تملك اينگونه اراضي را از دست بدهند و اجباراً به مناطق حاشيه‌اي شهر رانده شوند. مطالعات طرح جامع اردبيل نشان مي‌دهد 28درصد جمعيت، توانايي سكونت در محدوده شهري را نخواهند داشت. 1- سازمان برنامه ‌و بودجه، معاونت امور زيربنايي- دفتر عمران شهري "طرح تحقيقاتي ارزيابي طرح‌هاي شهري در 25 سال گذشته دلايل كالبدي رشد ناپيوسته شهري يك- از شهرهاي متراكم تا شهرهاي پراكنده در اروپا اكثر شهرها به صورت متحدالمركز گسترش يافته‌اند: حلقه‌هاي متوالي از ساختمان‌ها كه به دور يك مركز تاريخي رشد يافته‌اند. بسياري از مسئولان پيشنهاد مي‌گردند كه اين حلقه‌ها به كمك فضاهاي سبز مثلثي شكلي كه تا حد امكان بتوانند تا امتداد يابند، به قطعاتي تقسيم شوند. در سال 1895 فريچ (FH.Fritsch) كليات چنين نظريه‌اي را در يكي از نمودارهايش درباره "شهرهاي آينده" مشخص كرد. نظريه باغ‌شهر نظريات هاوارد در مورد جايگزين نمودن مجتمع‌هاي شهري بزرگ با باغشهرها، راه حلي بنياني‌تر ارائه كرد. با گذشت زمان، طرح‌هاي ديگري كه كم و بيش حالت تعديل شده‌اي از نمودار "هاوارد" بودند پديدار گشتند. در سال 1919، پل ولف پيشنهاد ايجاد سه يا چهار باغشهر را در گروه‌هاي صدهزار نفري داد كه در اطراف يك "فروم" (Froum) كه بناهاي مختلف عمومي مي‌توانستند در آن استقرار يابند، مجتمع گردند طرح اجمالي پيشنهادي فروم نمودار منطقه شهر چندهسته‌اي جزئيات يك مجتمع شهري (اداري، دانشگاهي، تجاري، صنعتي و...) تصوير 53: نقشه مركز شهر و پيرامون آن دو- جمع‌بندي ريشه‌يابي رشد و توسعه ناپيوسته شهري از بررسي‌هاي دو فصل گذشته نتايج زير قابل جمع‌بندي است: در تمامي شهرهاي مورد بررسي ايران، ساخت و سازهاي بيرون از محدوده‌هاي شهري، (رشد ناپيوسته، تا حد 20 درصد سطح شهر) اجتناب‌ناپذير بوده است. اين‌گونه ساخت و سازهاي خلاف برنامه به علت اشتباه برنامه‌ريزي و طراحي نبوده است، بلكه ناشي از غيراقتصادي بودن قيمت زمين شهري براي تعدادي از ساكنين است. آ: رشد قطعه‌قطعه شهر اجتناب‌ناپذير است، ب: اگر گسيختگي فضايي شهر راهي براي وصول به برابري بيشتر است، بدان نياز داريم ج: اين نكته كه برنامه‌ريزي جامع و فنون برنامه‌ريزي سنتي براي رفع نيازهاي جهان سوم مناسب نيستند، مورد اعتراف كامل متخصصين است. د: حتي در كنار شهرهاي جديد جهان سوم (كه به دقت برنامه‌ريزي شده‌اند) شهر دومي نيز براي كساني كه استطاعت زندگي در شهر نخست را ندارند، ظاهر شده است. مطالعات بخش مسكن طرح‌هاي اسلامشهر نزديك واوان، شهرك وليعصر نزديك شهر جديد پرديس و جامع نشان مي‌دهد كه حدود 8 تا 20 درصد جمعيت توانايي سكونت در محدوده شهري را نخواهند داشت. از نظر كالبدي نيز ضرورت رشد ناپيوسته شهرها اثبات شده است آ: براي تمركززدايي شهرها مي‌توان فضاهاي مثلثي شكلي از بيرون شهر تا نزديك‌ترين فاصله به مركز كشيده و توسعه شهر را در شاخه‌هاي بين اين فضا ممكن ساخت. ب: راه حل‌ "هاوارد" جايگزين نمودن باغ‌شهرها را پيشنهاد مي‌نمايد. ج: در گروه ديگري از راه‌حل‌ها توسعه شهرهاي بزرگ به وسيله شهرهاي اقماري از طريق گروه‌هاي متعددي پيشنهاد شده است. د: "پل ولف" سه يا چهار شهرك صدهزار نفري را در اطراف يك بخش مركزي پيشنهاد مي‌نمايد. ر: "اريك گلودن" راه حل مشكلات شهري را در تقسيم آن به شهرك‌هاي متعدد مي‌داند. س: "رايت" پيشنهاد مي‌كند كه برضد شهرهاي بزرگ اقداماتي صورت گيرد و مجتمع‌هاي شهري به صورت پراكنده و غيرمتمركز درآيند. الگوهاي توسعه شهر يك- دوكسياديس و توسعه پويا شهر براي مثال شهر ميلتون كينز نيز از يك شبكه شطرنجي با واحدهاي يك در يك كيلومتر تشكيل شده است. در طرح اسلام‌آباد، دوكسياديس دلايل زير را براي انتخاب طرح شطرنجي مطرح مي‌كند: "در ارتباط با پوياشهر دو هسته‌اي نمي‌توانيم يك شكل خطي را در نظر بگيريم. (شكل الف 1-3). ما بايد با شكل‌هايي كار كنيم كه ابعاد آن در دو جهت همديگر را در زاويه قائمه چنان قطع كنند كه تفاوت زيادي با يكديگر نداشته باشند. با تعريف اين خصوصيات مي‌توانيم به شكل اصلي يك شهر مركزي با الگوي خيابان‌هاي شعاعي و دايره‌وار (شكل ب 1-3)، شكلي بسيار شبيه به سكونتگاهي در حال رشد طبيعي يا به الگوي شبكه خيابان‌هايي كه يكديگر را در زواياي قائمه قطع مي‌كنند (شكل ج 1-3)، دست‌يابيم. از اين دو مورد، بايد الگوي دايره‌اي به اين دليل كه مناسب يك شهر ايستا نه يك شهر در حال رشد است، كنار گذاشته شود، چرا كه پايتخت ما بايد از نوع پوياشهر باشد (شكل 2-3). رشد و توسعه مركز شهر به شكل تكاملي فرض مي‌شود يك شهر كه با برنامه‌ريزي معيني مقرر است رشد نمايد، در اولين مرحله، جمعيتي حدود پانزده تا بيست‌هزار نفر را پذيرا باشد. مركز شهري آن از چه عملكردهايي تشكيل مي‌شود؟ باتوجه به آستانه‌هاي معين جمعيتي كه براي هر عملكردي لازم است، بنابراين در واقع مركز چنين شهري، عملكردهايي در حدود يك ناحيه شهري را در خود مي‌پذيرد (و شايد هم برخي از خدمات خاص را كه به مناسبت شهر بودن ضرورتاً بايد پذيرا باشد). در مرحله بعد اين شهر به يك شهر 50 تا 60 هزار نفري بدل مي‌شود. آيا با رشد خدمات و عملكردهاي مركزي آن به سه تا چهار برابر، شهر كامل خواهد بود؟ به طور قطع خير، زيرا آستانه جمعيتي جديد، عملكردهاي كاملاً جديدي را طلب مي‌كند برخلاف آنچه كه رشد تدريجي شهرها ديكته مي‌نمايد كه بخش‌هاي جديد بخشي از شهر قديمي باشند، رشدهاي بعدي شهر بايد براي مقاطع مختلف زماني طرح شوند يعني به شكل مراحل كامل (و نه تدريجي واحد به واحد) و برنامه‌ريزي بايد به‌گونه‌اي انجام شود كه در هر مرحله، مركز شهري جديدي براي كل مجموعه شهر احداث گردد و بخش‌هاي قديمي‌تر و مراكز آنها به رده‌هاي پايين‌تر تقسيمات شهري بدل گردند (مطابق شكل 10-3). در ادامه نمونه‌اي از رشد تكاملي شهر ارائه مي‌شود. مراحل مختلف رشد شهر 2- مرحله دوم رشد شهر (50 تا 60 هزار نفري). شهر اوليه تبديل به يك ناحيه شهري شده و مركز آن مركز ناحيه است.

قسمتی از متن بالا پروژه میباشد که به صورت نمونه ، بعد از پرداخت آنلاین در جزوه باز آنی فایل را دانلود نمایید .

  

 « پرداخت آنلاین و دانلود در قسمت پایین »